Jak rozpoznać tajemnicę przedsiębiorstwa? Pytanie to zdaje się być tylko z pozoru trudne, ponieważ wszystko co możemy uznać za tajemnicę przedsiębiorstwa jest determinowane przez zakres przedmiotowy tego pojęcia, a jest on bardzo szeroki. Mogłeś się o tym przekonać czytając ten post. W tym wpisie skupie się już jednak nie na definicji, a  na wykazaniu przykładowych rodzajów informacji, które po spełnieniu przesłanki wartości gospodarczej będziemy mogli uznać za tajemnice przedsiębiorstwa.

Trochę historii

Katalog informacji, które mogą stanowić tajemnice przedsiębiorstwa zmieniał się z biegiem czasu.

Pierwsza ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 normująca problematykę tajemnicy przedsiębiorstwa operowała pojęciami tajemnicy technicznej oraz tajemnicy handlowej.

W komentarzu do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 r. Alfred Kraus i Fryderyk Zoll pisali, że tajemnice techniczne nazywane również „fabrycznymi” lub „produkcyjnymi” obejmować mogą „specyficzne postępowanie wytwórcze, jak i same wytwory, ich jakość, materiał kształt barwę rysunek”.<1>

Drugą kategorię tajemnice handlowe stanowiły informacje posiadające wartość dla komercjalnej działalności przedsiębiorstwa. Wskazywano, że są to metody reklamy, sposoby prowadzenia rachunkowości przedsiębiorstwa oraz listy dostawców i odbiorców.

Ustawa z 1993 r. zawęziła katalog informacji uznawanych za tajemnicę przedsiębiorstwa tylko do informacji należących do następujących kategorii: technicznych, handlowych, technologicznych czy organizacyjnych. Ograniczyło to zatem znacznie katalog, dokładnie wskazując jakie rodzaje informacji stanowią tajemnice przedsiębiorstwa.

W roku 2002 znowelizowano art. 11 u.z.n.k., usunięto wtedy z redakcji artykułu kategorie informacji handlowych, jednak rozszerzono katalog o wszystkie inne informacje posiadające wartość gospodarczą.

Informacje o charakterze technicznym

Informacjami technicznymi są wiadomości, umiejętności, doświadczenia dotyczące stosowania określonej metody wytwarzania lub produkcji określonego wyrobu. Pojęcie to obejmuje również nieopatentowane wynalazki, niezarejestrowane wzory użytkowe, praktyczne reguły postępowania produkcyjnego, opisy wyrobów, ich jakości, materiały oraz kształty.

Rozdzielenia pojęcia tajemnicy technicznej od technologicznej dokonał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 marca 2012 r. w którym to podkreśla, że:

Wobec tego przykładowymi informacjami technicznymi są nieopatentowane maszyny czy wynalazki służące do produkcji, sposoby oraz instrukcje wykorzystania urządzeń, wiedza dotycząca naprawy czy konfiguracji maszyn używanych przy produkcji, jak również i procedury kontroli jakości.

Informacje technologiczne

Przykładowymi informacjami technologicznymi związanymi z produkcją będą natomiast metody produkcji oraz stosowane receptury, przepisy oraz procedury produkcji. Jeżeli chodzi o aspekt badań i rozwoju będą to wyniki badań, jak także wyniki poszukiwań nowych produktów lub usług,  know-how o charakterze pozytywnym (w zakresie badań i rozwoju) oraz negatywnym.

Negatywne know-how jaki i wyniki badań nienadające się do praktycznego zastosowania np. z powodu niepowodzenia przeprowadzanych badań czy eksperymentów również znajdują się w pojęciu tajemnicy przedsiębiorstwa, ich wartość gospodarcza opiera się na zaoszczędzeniu wydatków na zbędne badania czy też możliwości wykorzystania ich potencjału w inny, może nawet bardziej dochodowy sposób.[3]

Informacje o charakterze organizacyjnym i handlowym

Za informacje o charakterze organizacyjnym i handlowym przyjmuje się całokształt doświadczeń i wiadomości przydatnych do prowadzenia przedsiębiorstwa, niezwiązanych bezpośrednio z cyklem produkcyjnym.[4] Informacje te dotyczą strony komercyjnej przedsiębiorstwa, a nie jej produkcji.

Za informacje organizacyjne trzeba przyjąć informacje dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstwa w stosunkach wewnątrz przedsiębiorstwa, a handlowe w stosunkach z podmiotami zewnętrznymi. Problematyczne wydaje się natomiast kwalifikacja informacji do jednej czy drugiej grupy. Granica miedzy nimi jest płynna wobec tego dokonam wspólnego wymienienia przykładowych informacji, grupując je jednak w oparciu o kryterium aspektu prowadzenia przedsiębiorstwa.

Informacjami dotyczącymi sprzedaży będą listy klientów,  informacje dotyczące osób decyzyjnych u klientów, poufne cenniki, terminy obowiązywania lub odnawiania umów, informacje o prowadzonych negocjacjach i ich przebieg , potrzeby klientów w zakresie asortymentu, otrzymane zapytania ofertowe oraz złożone oferty.

Informacje dotyczące marketingu będą obejmować prognozy i plany sprzedaży, wartość budżetów reklamowych, informacje podczas badania konkurencji lub klientów oraz plany kampanii marketingowych lub reklamowych[4].

Kolejnym element prowadzenia przedsiębiorstwa tyczy się informacji o dostawcach, podwykonawcach oraz własnych pracownikach. Wśród tej grupy możemy odnaleźć informacje o dostawach, stosowanych cenach, informacje o jakości dostaw lub usług poszczególnych dostawców oraz terminach ich realizacji, także znajdą się tu informacje stosowanych zakazach konkurencji oraz informacje o wynagrodzeniach pracowników.

Informacje związane z kontrolą jakości będą to informacje o wadliwościach poszczególnych produktów oraz zgłaszanych reklamacjach, jak również obejmujące je statystyki. W zakresie produkcji mogą to być informacje o kształtowaniu się stosunku pomiędzy cena, a kosztem produkcji oraz dane dotyczące dostawców.

W element badań i rozwoju przedsiębiorstwa będą wchodzić informacje dotyczące planu oraz kierunku rozwoju czy wyniki poszukiwań nowych produktów lub usług. Do tego rodzaju informacji zaliczyć trzeba również plany wydawnicze.

Informacjami  dotyczącymi finansów będą wewnętrzne dokumenty finansowe, budżety, prognozy, raporty, nieujawniane rachunki zysków i strat, obowiązkowe sprawozdania finansowe przed ujawnieniem. Do tej kategorii zaliczymy również dane zawarte w PIT‐5 i F‐01, które obrazują aktywa i pasywa oferentów czyli dochody, zyski, koszty działalności i straty oraz zobowiązania finansowe[5].

Ostatnim rodzajem tej kategorii informacji są wewnętrzne informacje o firmie. Odnajdujemy tu sposoby organizacji pracy, biznes plany oraz oprogramowania stosowane przez firmę.

Nie mogą być tajemnicą przedsiębiorstwa 

Za tajemnice przedsiębiorstwa natomiast nie możemy uznawać: aktualnych odpisów z właściwego rejestru, informacji ujawnionych w trakcie otwarcia ofert czyli nazw firmy, adresu wykonawcy, ceny, terminu wykonania, okresu gwarancji, warunków płatności, kosztorysów, cen jednostkowych, informacji z banku o wysokości posiadanych środków pieniężnych.

Podsumowanie

Na samym końcu pragnę wspomnieć, że zaproponowany przeze mnie podział ma charakter czysto teoretyczny. Podział informacji na kategorie w obecnym stanie prawnym jest raczej domeną doktryny niż praktyki. Do uznania informacji za tajemnice przedsiębiorstwa nie ma bowiem znaczenia do którego z jej rodzajów ją zakwalifikujemy, ważnej jest tylko to by posiadała wartość gospodarczą. Przesłankę wartości gospodarczą szerzej omówiłem w tym wpisie.

Jakie Twoim zdaniem informacje powinny jeszcze się tutaj znaleźć? Może masz z nimi do czynienia w codziennym funkcjonowaniu Twojego przedsiębiorstwa? Może uważasz, że jakieś informacje podane przez mnie nie powinny stanowić tajemnicy?

Źródła: